Tokarka Modelarska

[Grifon]

Witam kolegów Elmichal we wtorek przyszły noże właśnie Bass. RomanJ4 w domu rodzinnym pracowałem na małej tokarce do drewna, jeden bieg, ogólnie podstawowe elementy konstrukcyjne są mi znane jeszcze z ZSZ w Lublinie. Mam dobrą suwmiarkę mikrometru brak, zakupie jak zacznę toczyć poważniejsze rzeczy. Przyznam że tokarka mnie trochę zaskoczyła spodziewałem się prostszej konstrukcji, dla mnie zbyt dużo trybologii która może się zepsuć.  Ogólnie na pogmeranie przy tokarce nie mam teraz czasu, myślałem, że w weekend nadrobię ale przyjeżdża do mnie mój kolega o wdzięcznym imieniu Roman na Red Bulla. Temat toczenia mi się podoba estetyczna i wizualna jakość obrabianych el. wzrasta. Kolega Krzychu RC wspomniał mi dzisiaj że ma tokarka może być w ogóle nie nasmarowana, hhhhhhyyyyyy trzeba będzie sprawdzić. Dziękuje RomanieJ4 za wyczerpującą odpowiedz, pozdrawiam P.

[Paweł Prauss]

No to teraz trzeba tylko zakupić ściernicę diamentową do ostrzenia tych nożyków...

Ja wykonuję noże tokarskie osobiście, w miarę potrzeb, a do zgrubnej obróbki używam składaka z płytką.

[mike217]

Też toczę skłądakami, przecinaki i wytaczaki robię sam. Jedyne lutowane jakich używam to nietypowe lewe. 

[RomanJ4]

Tokarzowi przydają się wszystkie rodzaje. No, niekoniecznie od razu...

A ściernica diamentowa jak najbardziej, do dopieszczania. Do zgrubnego szlifowania (wyprowadzania z surówki) noży z węglikiem spiekanym(lutowanych) najlepsza jest ściernica z ziarnem z węglika krzemu o oznaczeniu C99 lub C98 (ciemnozielony lub grafitowoczarny) w/g PN-72 M-59100, lub 37C, 39C w/g FMiWŚ "KORUND" Koło, większej gradacji 40-100(im większy numer tym drobniejsze), i średniej twardości spoiwie ceramicznym o oznaczeniach L, M, N, O, by odpowiednio szybko wykruszało stępione ziarno, nie powodując palenia płytki i trzonka.

 

Ściernice o spoiwie ceramicznym oznaczane są według podanego poniżej schematu:

 

Ściernice ze spoiwem żywicznym mniej (a w zasadzie mało) się do tego celu nadają.

 

poradniki:

http://www.inter-diament.com.pl/ceramika_pliki/poradnik_c.html

http://www.fram.net.pl/warunki-handlowe.html

http://nadi.1gb.pl/informacje_techniczne.html  - ściernice diamentowe

[wapniak]

Ostrzenie noża z węglikiem a już wyszczerbionego zwłaszcza, to orka na ugorze. I też niekoniecznie dla modelarza noże z węglika są konieczne.

W końcu modelarz rzadko wykonuje ileś tam set  elementów z twardej stali.

łatwiej jest używać noży z SW ( stal szybkotnąca, ileś tam, najlepiej 18, musisz o tym poczytać), i je kształtować do własnych potrzeb. Surówki są powszechnie dostępne choćby na alledrogo. Do zgrubnego ukształtowania noża z SW najlepiej nadaje się gumówka do stali. Reszta już tradycyjnie, szlifierka i słoik z wodą i jechane.

Te noże z fotki przydadzą się bardzo rzadko, do zgrubnej obróbki , a  i to tylko niektóre.

Potoczysz, to sam zrozumiesz, że narzędzie trzeba dostosować do rodzaju pracy.

[RomanJ4]

Ostrzenie noża z węglikiem a już wyszczerbionego zwłaszcza, to orka na ugorze.

Te noże z fotki przydadzą się bardzo rzadko, do zgrubnej obróbki , a  i to tylko niektóre

Tu sie z kolegą częściowo nie zgodzę, to niezupełnie prawda,

Tak jest jak się meczy węglik na e-korundzie(popularna czerwona tarcza), w/g powiedzenia: "Pomimo najszczerszych chęci, z g** bata nie ukręci..". Dlatego wielu młodych doświadczeniem kolegów się do tego zniechęca.

Ale jak się ma odpowiednie narzędzie(szlifierka odp mocy, odpowiednia do materiału ściernica) i choć trochę wprawy, to idzie szybko. Noże lutowane różnej wielkości trzonka (8x8, 10x10, 12x12) zwłaszcza wytaczaki można łatwo zaszlifować do każdych potrzeb, przykład wytaczak zrobiony z 8x8 a roztaczający otwory 6mm niedużej głębokości(do 10-12mm)

 

a dobrze zrobionym nożem (z kanałkiem spływu wióra w węgliku) równie dobrze toczy się z dobrą powierzchnią stale, kolorowe, jak i tworzywa, Po prostu muszą mieć właściwą geometrię (i gatunek) do danego materiału. Trudno np byłoby koledze obtoczyć nożem HSS lub SW spawy, ale już w toczeniu niektórych, zwłaszcza miękkich materiałów, jak guma, tworzywa, są wprost niezastąpione.

Oczywiście stal i kolorowe też można, ale parametry skrawania i temperaturowe są dużo, dużo niższe niż węglików.

 

 

Fakt, że najlepiej geometrii szlifu uczyć się na HSS-ach, popularnie zwanych stalkami, bo są łatwiejsze w obróbce, mniej wymagające co do ściernic.

Stal wolframowa (SW) ma ciut gorsze właściwości jeśli chodzi o ścieralność (czyli twardość) i wytrzymałość cieplną, choć jest mniej krucha, i jest ostatnimi czasy mniej stosowana na noże (bardziej narzynki, gwintowniki, narzędzia ręczne, itp).

http://www.alfa-tech.com.pl/stal-narzedziowa-stal-szybkotnaca.html

 

 

WS = stopowa stal narzędziowa Oznaczenie wg DIN: 1.2210, 1.2516, 1.2842 lub zbliżony. Własności materiału: Ciągliwo-twarda stal o średniej odporności na ścieranie. Zakres stosowania: Narzędzia tnące i tłoczniki do stali konstrukcyjnych, metali nieżelaznych, tworzyw sztucznych, papieru. WS = oznaczenie materiału = „1” np. nr katalogowy = 239.1. ...

HWS = Stal narzędziowa o najwyższych parametrach użytkowych i zawartości 12% Cr Oznaczenie wg DIN: 1.2436, 1.2379 lub zbliżony. Własności materiału: Wysoka odporność na ścieranie. Zakres stosowania: Narzędzia tnące i wykrojniki do wykrawania precyzyjnego, okrojniki do wszystkich stali konstrukcyjnych i niskosto powych, metali nieżelaznych, tworzyw sztucznych, papieru. HWS = oznaczenie materiału = „2” np. nr katalogowy = 260.2. ...

 

HSS = Stal szybkotnąca o najwyższych parametrach użytkowych Oznaczenie wg DIN: 1.3343 lub zbliżony. Własności materiału: Wysoka odporność na ścieranie. Zakres stosowania: Narzędzia tnące i wykrojniki do wykrawania precyzyjnego, stosowane przy obróbce materiałów o dużej wytrzymałości, m.in. stali do sprężyn taśmowych, blach transformatorowych i elektrotechnicznych oraz tworzyw sztucznych. HSS = oznaczenie materiału = „3” np. nr katalogowy = 220.3. ...

( HSS

Oznakowanie 1.3343, stal szybkotnąca do ogólnych zastosowań poddana dodatkowej obróbce cieplnej w celu zwiększenia elastyczności.

HSSE

Oznakowanie 1.3243, stal szykotnąca z 5% zawartośćią kobaltu dla zwiększenia wytrzymałości, zwłaszcza termicznej. W celu zwiększenia elastyczności poddawana dodatkowej obróbce cieplnej.

EPMX

Stal szybkotnąca o bardzo wysokiej zawartości składników stopowych, otrzymywana w procesie metalurgii proszków, poddana dodatkowej obróbce cieplnej w celu zwiększenia elastyczności. Jej zalety: wysoka czystość i jednorodność struktury, wysoka odporność na zużycie i wysokie )

ASP 23 = Stal szybkotnąca o najwyższych parametrach użytkowych produkowana przy użyciu technologii ASP 2023 metalurgii proszkowej Własności materiału: Wysoka odporność na ścieranie. Materiał jest w dużym stopniu izotropowy, a tym samym posiada większą odporność na obciążenia dynamiczne niż HSS. Zakres stosowania: Zob. HSS. ASP 23 ASP 2023 = oznaczenie materiału = „6” np. nr katalogowy = 223.6. ...

 

HST = azotowana stal szybkotnąca o najwyższych parametrach użytkowych Własności materiału: Wysoka odporność na ścieranie, mniejsza skłonność do przyklejania. Związki azotu – azotki, które przenikają do materiału w procesie azotowania, nadają elementowi narzędzia jeszcze większą odporność na ścieranie i w sposób optymalny zapobiegają jego przyklejaniu. Zakres stosowania: Narzędzia tnące i wykrojniki do wykrawania gładkiego materiałów o wysokiej wytrzymałości i ściernych oraz laminatu papierowego i miki. HST = oznaczenie materiału = „4” np. nr katalogowy = 223.4. ...

 

FT = Ferro-Titanit lub Ferro-Tic (Bardzo twardy materiał) Własności materiału: Bardzo twardy materiał nadający się do obróbki skrawaniem, którego własności sytuują go pomiędzy stalą szybkotnącą a stopem twardym produkowanym przy użyciu technologii metalurgii proszkowej. Zakres stosowania: Narzędzia szybkotnące i postępowe o wysokiej trwałości do obróbki materiałów ściernych i materiałów o wysokiej wytrzymałości takich jak blachy elektrotechniczne ze stali krzemowej, stale do sprężyn taśmowych i stale nierdzewne. FT Produkty specjalne – na żądanie – Zas

 

HZ = Wysokowydajne elementy narzędzi pokryte bardzo twardą powłoką Powłoka wielowarstwowa HZC CVD TIC-TIN. Materiały nośne: Stale szybkotnące wg DIN: 1.3207, 1.3343 i in. Stale na narzędzia do pracy na zimno wg DIN: 1.2379, 1.2436 i in. Ze względu na ryzyko wypaczenia w przypadku cienkich narzędzi o smukłości l/d = 20:1 odradza się stosowanie jednej powłoki. Zasadniczo nie możemy również ponosić jakiejkolwiek odpowiedzialności za wypaczanie się innych narzędzi. Własności materiału: Powłoka podstawowa z węglika tytanu zapewnia hermetyczne połączenie z materiałem nośnym, natomiast powłoka zewnętrzna z azotku tytanu posiada zalety charakterystyczne dla optymalnego pod względem trybologicznymmateriału ciernego w przypadku kontaktu blachy z materiałem narzędzia. Posiada wysoką odporność na ścieranie, co w dużej mierze zapobiega zatarciom. Twardość powierzchniowa ok. 3500 HV 0,05 Grubość powłoki ok. 5 – 8mm. Zakres stosowania: Wszystkie elementy narzędzi podlegające wysokim naprężeniom, przede wszystkim stemple wykrawające do narzędzi postępowych, stemple do przetłaczania na zimno i in. TIC-TIN = oznaczenie materiału = „5” np. nr katalogowy = 223.5. ... Azotek tytanu HZN PVD TIN Materiały nośne: Stale szybkotnące nr mat. 1.3207, 1.3343 i in. Stal na narzędzia do pracy na zimno nr mat. 1.2379 Ograniczone zastosowanie w przypadku innych stali na narzędzia do pracy na zimno. Własności materiału: Powłoka TIN jest również materiałem ciernym o bardzo dobrych własnościach trybologicznych, przy czym charakte ryzuje się mniejszą odpornością na obciążenie ściskające niż TIC-TIN. Istnieje możliwość stopniowego nanoszenia powłoki. Twardość powierzchniowa ok. 2300 HV 0,05 Grubość powłoki 2 – 4mm; lØ 2,0 = 1,5mm ± 20% Zakres stosowania: Blachy cienkie, m.in. stalowe taśmy sprężynowe, stal magnetyczna miękka, blachy ocynkowane, nowe srebro, Brąz Cu-Be Stosunek grubości blachy do średnicy cięcia nie powinien przekraczać 1:3. TIN = oznaczenie materiału = „0” np. nr katalogowy = 223.0. ...

 

HM = Węgliki spiekane (Hartmetall) Własności materiału: Stop węglików spiekanych produkowany przy użyciu technologii metalurgii proszkowej na bazie WC posiada dobrze znane właściwości; stosujemy wyłącznie materiał bardziej zagęszczony przy użyciu technologii HIP o wyższej wytrzymałości na zginanie i mniejszej resztkowej porowatości. Zakres stosowania: Wysokowydajne narzędzia do dużych i bardzo dużych serii spełniające wysokie wymagania pod względem trwałości. HM = oznaczenie materiału = „9” np. nr katalogowy = 270.9. ...

 

NWA = Azotowana stal na narzędzia do pracy na gorąco Nr materiału 1.2344 lub zbliżony. Własności materiału: Stal stopowa Cr-Mo-V na narzędzia do pracy na gorąco o wytrzymałości na rozciąganieL1400 N/mm2 oraz odporności na odpuszczanie do 650°C, twardość powierzchniowa^950 HV 0,3. Zakres stosowania: Wypychacze do narzędzi do odlewania ciśnieniowego i formowania wtryskowego. NWA = oznaczenie materiału = „8” np. nr katalogowy = 237.8.

 

Ale oczywiście to czym nasz kolega będzie pracował, zależy tylko od niego, i czasami naszych (mam nadzieję zawsze dobrych) rad...

 

[mike217]

Mam porobione wytaczaki  z SW 18 i roztaczam nimi otwory poniżej 5mm średnicy. W sumie toczę już z 10 lat, nie tylko modelarskie ale sporo innych detali, często spore serie. nazbierało się z 60 noży i szczerze powiem, ciągle trafiają się roboty, że albo muszę jakiś przerobić albo dorobić nowy. 

[Paweł Prauss]

Normalna sprawa, a wracając do noży węglikowych, to dzięki zastosowaniu ściernicy diamentowej ich szlifowanie to czysta przyjemność, idzie jak ta lala i problem mam tylko jeden, za szybko węglik się kończy...nawet się porządnie nie zagrzeje, cały czas trzymam gołymi rękami i nie trzeba chłodzić.

[wapniak]

Tak czy inaczej potrzebne będą surówki, bo i tak większości potrzebnych noży się nie kupi.

Zresztą noże to dopiero początek drogi.

Nawiertaki, wiertła, rozwiertaki, gwintowniki, narzynki, i można by tak długo  jeszcze.

Jednak rozszerzenie możliwości modelarskich dzięki tokarce - bezcenne.

Witamy w klubie użytkowników tokarek.

Pozdrawiam

[elmichal]

Myślę, że własnoręczne dorabianie noży ma sens dopiero jak się tak naprawdę skuma o co w tym biega i czego tak naprawdę potrzebujemy/oczekujemy od noża. Te noże BASS-a to żadna rewelacja, ale do alu czy miękkszych stali się nawet sprawdzają.

 

Korzystam z nieco droższej i większej tokarki (ale też chinki) i tak naprawdę więcej limitów nakłada sama sztywność konstrukcji itp. niż nóż. Inna sprawa, że inwestowanie w noże na początek to średnia inwestycja, bo a) nie mamy pełnego wyobrażenia o tym czego potrzebujemy kilka z nich polegnie w czasie nauki

 

Mi udało fartownie kupić się trochę noży od wdowy po wiekowym już tokarzu za dobre pieniądze i pomimo tego, że wyglądają paskudnie, tną nie gorzej jak BASS-y, a są dużo sztywniejsze i lepiej odprowadzają wiór.

 

Wypróbuje polecane ściernice bo do tej pory korzystałem z innych i byłem połowicznie zadowolony.

 

@EDIT, przy pomocy tego:

 

 

http://www.hafen.pl/produkty/tokarka-profi-wq-v,53,2,1206

 

powstało to:

 

 

 

To tak, żeby zdementować plotki, że chinki do niczego się nie naddają

[RomanJ4]

Co majsterkowiczowi-tokarzowi przydać się może, znaleźć można tu.. to oczywiście ideał..

http://www.micro-machine-shop.com/Micro-Machine-Shop_Photo_Gallery.htm

(itd. szczegółowo...   http://www.micro-machine-shop.com/)

 

 

zdementować plotki, że chinki do niczego się nie naddają

też mam kilka dopieszczonych własnoręcznie, i nie nam powodu narzekać

[Paweł Prauss]

Bajka, znowu spać nie będę mógł.

[elmichal]

Miał kiedyś ktoś styczność z tą nadstawką do tokarek Bernardo:

http://www.hafen.pl/produkty/glowica-wiertarsko-frezarska-fa-,53,3,1846

 

Jak z jakością? jak realizowane jest sprzężenie z obrotem uchwytu tokarskiego (np w celu wykonania wielowypustu)?

[RomanJ4]

Ja mam podobną (większy model), ale opiszę rano.

 

Wadą frezarek zespolonych z tokarką jest... mocowanie detalu na suporcie zamiast do stołu. Suport z racji swojej konstrukcji spoczywa swobodnie na pryzmach (choć ma listwy ślizgowe od spodu, ale zazwyczaj z dużym luzem do prowadnic), dolegając tylko swoją masą, niewielką zresztą, dlatego nie trzeba dużych sił od narzędzia skrawającego, działających na obrabiany detal, by wprawić całość w drgania.
Dodatkowo sprawę pogarsza zębatkowy mechanizm przesuwu suportu po pryzmach, który ma swoje zazwyczaj dość znaczne luzy międzyzębne, co skutkuje "skakaniem" detalu w stosunku do frezu, zwłaszcza jeśli jest ma on mało ostrzy skrawających, i skrawa "z prądem" a nie "pod prąd", oraz małą rozdzielczość przesuwu suportu(zazwyczaj 1 dzialka =0,5mm) Mniejsze drgania można na takiej maszynie uzyskać frezując w poprzek łoża tokarki, na zablokowanym do łoża suporcie, bo dzięki nakrętce na śrubie i jaskółce sań poprzecznych można luzy pokasować, podobnie jak w normalnym stole frezarskim.
Ale można tak frezować tyko małe detale bo zakres przesuwu poprzecznego nie jest za duży. Innym mankamentem jest brak kąpieli olejowej przekładni (a potrafi się zagrzać na łożyskach!) i koło odbioru mocy z silnika wykonane z tworzywa, zapewne po to by zmniejszyć hałas (ja swoją przerobiłem najpierw na metalowe ale trochę wyło, i ostatecznie na pasek zębaty http://www.cnc.info.pl/to...-vt20217,80.htm )
Osobiście mam  zakupiony osobny stół do którego dorabiam obecnie solidną podstawę, Przełożę do stołu kolumnę z całym zespołem frezerskim, bo daje lepsze możliwości kasowania luzów, ma większe pole robocze (370x150mm), i pole do mocowania niż sanki poprzeczne suportu (na których w razie potrzeby obróbki dłuższego detalu mocowałem dodatkową dłuższą płytę teową), oraz rynny do zbierania chłodziwa. No i sam stół krzyżowy waży 60kg, a przykręcę go jeszcze do ciężkiej podstawy.

Poza tym nie trzeba przekładać imadła do frezowania z obrotnicą i imakiem do toczenia, co jest trochę upierdliwe..

 

 

Jak z jakością? jak realizowane jest sprzężenie z obrotem uchwytu tokarskiego (np w celu wykonania wielowypustu)?

Po pierwsze, to kolumna frezarki jest mocowana na stałe, mniej więcej pośrodku łoża(z tyłu, za pomocą kostki dystansowej), między wrzeciennikiem a konikiem,

i nie ma możliwości przesuwania jej w kierunku uchwytu tokarskiego, więc frezowanie wzdłużne detalu zamocowanego w uchwycie jest niemożliwe(ew. tylko lokalnie w jednej odległości od niego), poza tym nie ma żadnej możliwości sprzężenia obrotów wrzeciona tokarki i frezarki.Poza tym wrzeciono tokarki nie posiada żadnego, choćby najprostszego, wkładanego we wrzeciono rozporowego mechanizmu podziałowego podobnego do któregoś na zdjęciach, więc podział 360° w celu frezowania z uchwytu wielowpustów, kół zębatych, czy innych detali jest niemożliwy.(trzeba by taką przystawkę dorobić)

 

 

http://www.toolsandmods.com/docs/ralph_patterson_spindle_indexer.pdf (http://www.toolsandmods.com/library/ralph-patterson)

 

inny

http://madmodder.net/index.php/topic,3302.0.html?PHPSESSID=bo6iua3qsn381rma18c6tdhd45

 

Reasumując, jeśli mamy możliwości i miejsce, to biorąc pod uwagę powyższe, lepszym i praktyczniejszym rozwiązaniem jest zakup frezarki jako osobnej autonomicznej maszyny.

a cenowo:

- kolumna z linku kolegi 3940,75 zł

+ stół o w miarę dużym polu roboczym 210-370x100-150mm (http://allegro.pl/stol-krzyzowy-roboczy-wiertarka-frezarka-495x165mm-i4375108945.html http://allegro.pl/stol-krzyzowy-wiertarka-frezarka-640x205mm-nowy-fv-i4443396752.html  jeśli chcielibyśmy jednak kolumnę odłączyć od tokarki (jak ja to robię) za 645 - 1149zł

daje nam ~5100zł ,

+ materiał i robocizna na wykonanie podstawy pośredniej wys.80mm, bo bezpośrednio do tych stołów krzyżowych przykręcić kolumny frezarki się nie da (za niskie),

co w sumie wyjdzie więcej niż za gotową frezarkę o większych niż kolumna o której mówimy parametrach (stożek Morse'a Mk3, stół o    przesuwach x/y 490x170mm, waga 160kg) za 4990zł, http://allegro.pl/wiertarko-frezarka-850w-700-x-180-3000-obr-min-i4384109986.html

lub z przekladnią mechaniczną, za 300 złotych więcej http://allegro.pl/wiertarko-frezarka-kolumnowa-slupowa-mk3-nowa-fv-i4381294131.htmlx/y

albo w cenie o wiele poważniejszej za 5999zł ze stożkiem Mk4 stołem x/y 450x170, silnikiem 3f 1,5kW, i wagą 278kg http://allegro.pl/wiertarka-frezarka-stolowa-slupowa-kolumnowa-fi-45-i4422743402.html

do porownania http://allegro.pl/obrobka-metali-frezarki-121404?order=p&string=frezarka&search_scope=wszystkie+dzia%C5%82y&bmatch=seng-v8-p-aur-nwatch-3-prz-0718&department=wszystkie+dzia%C5%82y

 

Decyzję co lepiej pozostawiam koledze pod rozwagę...

[elmichal]

Szczerze mówiąc myślałem, że jest to sprytniej rozwiązane...

 

Miał Pan może styczność z tą frezarką z drugiego linku (tą za 5999)? Mamy wiertarkę stołową tej marki (albo może bardziej firmowaną tą marką), tyle że znacznie tańszą, za bodajże 1500zł, i jest średnia. Do większości zadań się naddaje, ale podziałki to jakaś kpina, stół nie jest idealnie prostopadły do osi uchwytu + drobne luzy tu i ówdzie (je akurat mam pomysł jak wykasować/zmniejszyć, ale brak czasu ).

[RomanJ4]

Osobiście nie miałem do czynienia z tą maszyną.

Musimy zdać sobie sprawę z jednego - każdą tanią(w miarę) nową maszynę, zwłaszcza dalekowschodnią, w zasadzie będziemy musieli mniej lub więcej dopieścić (jak oś masztu wiertarki kolegi, należałoby roztoczyć). Niestety coś za coś. Ale też zazwyczaj to wystarczy by zrobić zupełnie przyzwoitą. Marka dla której ją wykonano też odgrywa pewną rolę co do jakości, w lepszej trafia się mniej braków, co zazwyczaj wiąże się niestety z wyższą ceną (ale nie zawsze).

[Grifon]

Po kupnie tokarki toczenie mi nie wychodziło myślałem że tokarz kiepski,  tokarka podczas pracy zaczynała wrzeszczeć, zresztą od początku była jakaś głośna. Jako, że  przejeżdżałem  z miejsca skąd pochodzi odstawiłem  ją do serwisu, po tygodniu wreszcie przyszła w takim stanie, nie było mnie podczas odbioru, na sczeście mechanicznie jest sprawna i nasmarowana, chyba prawdą jest to że chinek nie smarują jak składają. Teraz daje się na niej coś utoczyć to pierwsze efekty.

[M52]

Te obudowy są bardzo kruche. Swoją sam uszkodziłem. Części zamienne dostępne są na jednej ze stron podanych wcześniej przez Romana. 

[micro]

"...chyba prawdą jest to że chinek nie smarują jak składają"

Smarowanie to jedno, ale są też dodatki .

Każdą nową należy także rozkręcić i umyć.

Poniżej link do podobnej tokarki.

http://www.cnc.info.pl/topics89/przeglad-generalny-czyli-nutool-w-neglizu-vt48507.htm