Efekt żyroskopowy a falowanie.

[RomanJ4]

https://diqn32j8nouaz.cloudfront.net/tooltalk_1757881799453.mp4

[zbjanik]

Czyli że w samolocie śmigło też tak działa?

[Market]

To nie jest efekt żyroskopowy tylko stabilizacja przeciwmomentem. I w samolocie tak to nie działa.

[stan_m]

O! To powszechnie stosowana dzisiaj stabilizacja kadłuba łodzi przy pomocy żyroskopu o jednej osi swobody ( w rzeczywistości jachtowej o trzech osiach  swobody). Efekt żyroskopowy występuje podczas obrotu "dużej" masy na "dużym" promieniu wokół ustalonej osi przy "dużych" obrotach  i charakteryzuje się stałym położeniem tej osi niezależnie od położenia obudowy żyroskopu zamontowanej np. do kadłuba łodzi (pomijam precesję czyli niewielkie ale stałe ujście osi żyroskopu od położenia pionowego). Film pokazuje jak duże koło masowe obraca się w takim kierunku, że wytwarza moment żyroskopowy przeciwny do momentu przechylającego fali co skutkuje tym, że powstaje moment reakcyjny kadłuba do którego zamontowane jest to koło, który to moment "obraca" kadłub wokół osi podłużnej do chwili zrównoważenia momentu żyroskopowego. Gdy fala "buja" z drugiej burty kadłuba obroty koła masowego są przełączane odwrotnie i zjawisko równoważenie momentów się powtarza co w efekcie daje stabilizację pokładu łodzi. Podobne zjawisko zachodzi często w samolotach zwłaszcza z napędem pchającym i posiadającym ciężkie śmigło wysokoobrotowe. Ja zbudowałem kilka modeli samolotu Prząśniczka w różnej skali a największy był model wykonany wg planów Lecha Podgórskiego. I ten model miał rzeczywiście uciążliwy olbrzymi moment żyroskopowy (silnik wysokoobrotowy z ciężkim śmigłem zamontowany blisko środka ciężkości) co widoczne było po bardzo wolnej reakcji na lotki lub nawet braku reakcji (trzeba było zmniejszyć obroty silnika) co bardzo utrudniało pilotaż. Autor planów wyraźnie o tym napisał ale ja nie chciałem wierzyć dopóki sam nie zbudowałem tego modelu.

[Market]

Koledzy litości.

Forum jest modelarskie czyli można powiedzieć o charakterze technicznym. Więc wypadałoby trzymać się zasad techniki i fizyki i zajrzeć chociaż do pierwszego z brzegu podręcznika fizyki i przeczytać co to jest efekt żyroskopowy.

To co widać na filmie to NIE JEST efekt żyroskopowy.

[stan_m]

Dla lepszego zrozumienia jak działa stabilizacja żyroskopowa na przykładzie modelu jednoślada, widać dobrze precesję osi żyroskopu oraz reakcję na wytrącenie z równowagi.

 

[kojani]

W dniu 28.09.2025 o 20:52, stan_m napisał:

...

Podobne zjawisko zachodzi często w samolotach zwłaszcza z napędem pchającym i posiadającym ciężkie śmigło wysokoobrotowe. Ja zbudowałem kilka modeli samolotu Prząśniczka w różnej skali a największy był model wykonany wg planów Lecha Podgórskiego. I ten model miał rzeczywiście uciążliwy olbrzymi moment żyroskopowy (silnik wysokoobrotowy z ciężkim śmigłem zamontowany blisko środka ciężkości) co widoczne było po bardzo wolnej reakcji na lotki lub nawet braku reakcji (trzeba było zmniejszyć obroty silnika) co bardzo utrudniało pilotaż. Autor planów wyraźnie o tym napisał ale ja nie chciałem wierzyć dopóki sam nie zbudowałem tego modelu.

Czy aby na pewno to efekt żyroskopowy?

Efekt żyroskopowy to utrzymywanie kierunku osi wirującej masy.
Nie ma problemu z obrotem wokół osi wirowania, a działanie lotek to właśnie obrót w osi wirowania śmigła - no chyba że oś śmigła była mocno ukośnie do osi modelu.

 

[stan_m]

51 minut temu, kojani napisał:

Czy aby na pewno to efekt żyroskopowy?

Efekt żyroskopowy to utrzymywanie kierunku osi wirującej masy.
Nie ma problemu z obrotem wokół osi wirowania, a działanie lotek to właśnie obrót w osi wirowania śmigła - no chyba że oś śmigła była mocno ukośnie do osi modelu.

 

 

A przecież zakręt (czyli zmianę kierunku lotu) samolotu robi się lotkami co skutkuje precesją osi żyroskopu i jego reakcją na "trzymanie" prostoliniowego lotu. Prawidłowy zakręt to zmiana kierunku lotu bez utraty wysokości czyli wychylenie lotek i podtrzymanie sterem wysokości.