Frezowanie, toczenie, szlifowanie - kompendium wiedzy - RomanJ4

[RomanJ4]

Serdecznie dziękuję Koledze Moderatorowi za wydzielenie tego tematu, co mam nadzieje pozwoli szybciej dotrzeć poszukującym do potrzebnych im informacji.

Jednocześnie gorąco zapraszam wszystkich kolegów mających jakiekolwiek doświadczenie i wiedzę o obrabiarkach, obróbce metali i nie tylko, do współredagowania tego tematu, a zainteresowanych do przedstawiania swoich problemów, pytań, na które postaram się w miarę mojej wiedzy odpowiedzieć a sadzę, że i doświadczeni koledzy nie poskąpią swojej pomocy.

 

Roman

 

P.S.  do Kolegi Moderatora.

 

Z tego co się zdążyłem zorientować to w tym temacie brakuje wpisów ze starego tematu http://pfmrc.eu/index.php?/topic/58564-jaka-ma%C5%82a-frezarka-do-metalu/page-7 z dni między 2 marca a dziś(17.03)

(data + nagłówek, pierwsze zdanie):

 

Napisano 06 March 2016 - 20:18

Wytaczaki.

 

Napisano 11 March 2016 - 13:25

Wykonanie potrzebnych otworów o bardzo małych średnicach

 

Napisano 14 March 2016 - 02:05

Rowek (przelotowy!) na klin w kole pasowym, zębatym i innym

 

Napisano 15 March 2016 - 14:26

Gwintowanie.

 

Jeśli by można to wstawić to bardzo prosiłbym (mam nadzieję, że sam tu czegoś nie pokiełbasiłem, a jeśli, to bardzo przepraszam..)

[RomanJ4]

Rozważając dalej - mamy do nacięcia gwint o danym skoku(na jeden pełny obrót materiału), a śruba pociągowa przesuwająca narzędzie ma przecież swój gwint o własnym, na dodatek stałym skoku na jeden obrót, zazwyczaj innym niż ten który mamy naciąć.

I właśnie do tego by 1 obrót wrzeciona przełożyć na odpowiednią wartość obrotu śruby, aby ta w tym czasie przesunęła narzędzie o żądaną długość h (P), służy przekładnia zębata gitary z wymiennymi kołami. I tu pomoże nam arytmetyka.

 

 

Przykładowo chcemy naciąć skok P = 2mm, a śruba pociągowa ma skok 4mm, nawet bez liczenia widać, że aby to osiągnąć trzeba dwa razy obrócić wrzecionem (i materiałem) na jeden obrót śruby, czyli przełożenie ogólne między śrubą a wrzecionem powinno wynosić: 4/2 = 2 razy

a przy żądanym skoku P = 0,5mm przełożenie wyniesie 4/0,5 = 8, które łatwo osiągnąć nawet dwoma kołami,

Ale już przy nacinanym skoku P = 0,75mm przełożenie wyniesie 4/0,75 = 5.333333333; a dla P = 2,25mm przełożenie wyniesie 4/2,25 = 1.7777777777777777; i tu już nie jest tak łatwo, trzeba zastosować przekładnię wielostopniową, najczęściej w małych tokarkach składającą się z 4-6 kół (+ stałe na wrzecionie),

 

 

 

 

 

której poszczególne koła można obliczyć np za pomocą wzoru;

 

(a/b)*(c/d) = Sn/Sp

gdzie
a,b,c,d - (z₁, z₂, z₃, z₄) koła gitary
Sp - skok śruby pociągowej
Sn - skok gwintu nacinanego

 

dla calowych

 

a można użyc także gotowych tablic tokarskich (Poradnik Tokarza) lub np takiego kalkulatora ( http://www.dobreprogramy.pl/Gitara,Program,Windows,11751.html )

 

 

(gdzie L- to skok śruby pociągowej, M - skok nacinanego gwintu (lub ilość zębów nacinanego koła zęb.)

 

który oblicza najbardziej prawdopodobne kombinacje kół (z dokładnością do wielu miejsc po przecinku) które dopasowujemy do zestawu kół posiadanych przez nas, lub kalkulator w którym podajemy jakie koła posiadamy.

 

tu kalkulatory kół gitary dla posiadaczy tokareczek Mini-Lathe (i klonów) ze śrubą pociągową o skoku 1,5mm, dla skoków metrycznych i TPI (ang. Thread Per Inch- zwojów na cal)

http://www.cgtk.co.uk/metalwork/reference/changegears

http://www.littlemachineshop.com/Reference/change_gears.php

http://www.gizmology.net/changegears.htm...(calowe)

http://mynewlathe.blogspot.co.uk//2015/01/threading-gears-calculator.html...(na Android)

 

Ale na szczęście zazwyczaj nie musimy łamać sobie głowy żmudnym liczeniem, bo do ustawienia skoku gwintu korzysta się z tabliczek dla wygody operatora umieszczonych przez producenta na obrabiarce i/lub zapisanych w DTR-ce maszyny, w których podano skład kół dla danego skoku obliczony dla tej konkretnej obrabiarki, wraz ze schematyczną ich konfiguracją które z którym się zazębia, a które są ze sobą sprzężone na jednej osi, Tak, że już nie musimy znać skoku śruby ani dokonywać samodzielnie czasochłonnych obliczeń.

 

Tabliczki wszystkich tokarek mają często odmienny kształt i kolejność rozmieszczenia tabel dla poszczególnych rodzajów gwintów i posuwów, ale zawsze zawierają 3 głównie nas interesujące:

—  tabela ustawień posuwów, mm/O, (w dużych maszynach posuw napędza wałek pociągowy a nie śruba, oznaczany często symbolem żmijki WW)

—  tabela ustawień dla gwintów metrycznych, mm/O (dla wszystkich rodzajów gwintów suport napędza śruba co oznacza się przeważnie symbolem lub rozciągniętą żmijką  )

—  tabela ustawień dla gwintów calowych (TPI), n/1" (zwojów na 1 cal),

a także mniej dla nas istotne

—  tabela ustawień dla gwintów modułowych π_mm/O

—  tabela gwintów Diametral Pith (DP)

 

https://www.google.pl/search?q=tabliczki+gwint%C3%B3w+tokarek&tbm=isch&imgil=IErq6t4629DOSM%253A%253BlfSIrbfqVSz-nM%253Bhttp%25253A%25252F%25252Fwww.cnc.info.pl%25252Ftopics56%25252Ftablica-gwintow-tokarka-tub-32-vt45485.htm&source=iu&pf=m&fir=IErq6t4629DOSM%253A%252ClfSIrbfqVSz-nM%252C_&usg=__T38RuUIWJFqpNEltvV_dfXU3-vM%3D&biw=1214&bih=750&ved=0ahUKEwj7mf22lcvLAhUzS5oKHTOVAKEQyjcIJQ&ei=f3HsVrvePLOW6QSzqoKICg#imgrc=_

http://www.cnc.info.pl/topics56/tokarka-tbs-20-vt51290.htm

 

Dlaczego posuwy do toczenia są w tabelach na tabliczkach umieszczane osobno od gwintów?

Bo posuwy muszą mieć dużo mniejszą niż do nacinania gwintów wartość skoku na obrót, przecież inaczej wyszedł by nam gwint a nie gładka powierzchnia po przetoczeniu. Poza tym posuwy w bardziej od prostych hobbystycznych maszyn rozbudowanych tokarkach napędzane są najczęściej wałkami pociągowymi przesuwającymi suport, a nie śrubami pociągowymi.

 

 

Instrukcję jak ustawić w tokarce pożądany przez nas skok gwintu pokażemy może na przykładzie popularnej wśród modelarzy tokarki Mini Lathe (i jej klonów) o bezpośrednim sprzężeniu śruby z gitarą, której DTR-kę mamy w linku

http://users.tpg.com.au/users/p8king/files/c3lathe.pdf

 

Musimy przy tej tokarce na początek zwrócić uwagę na jeden szczegół budowy.

A mianowicie na umieszczony między wrzecionem a kołami gitary zespół kół nawrotnicy, którego koła wejściowe Spindle Gear 45t, i zdawcze Driver Gear 45t mają tę samą ilość zębów(z=45), a razem z dwoma pośrednimi kołami nawrotnicy F/N/R Idler Gears o jednakowej ilości zębów jego sumaryczne przełożenie równa się 1:1, i nie wnosi do ogólnego przełożenia wrzeciono-śruba żadnej zmiany obrotów.

 

 

Tabela doboru kół zmianowych dla gwintów metrycznych dla tej tokarki ma postać

 

a tabliczka na maszynie wygląda podobnie

na (klon Sieg C2)

 

Dla gwintów calowych (ilość zwojów na 1 cal) wygląda ona podobnie, i podobny jest sposób kompletowania kół wymiennych dla danego skoku, ale potrzebna jest do tego zmiana sruby pociagowej na calową o skoku 16TPI (16 zwojów na cal, lub metrycznym skoku 0.0625in= 1.5875mm)

 

 

Jak widać w zależności od ustawianego skoku do gitary zakładamy jednym razem komplet 3 kół, a innym razem komplet 4 kół.

Osie kół pośrednich w gitarze są przesuwne i mocowane na tzw lirze, która może być obracana wokół osi koła zdawczego (na śrubę pociągową), a to w celu dopasowania do siebie różnych średnic kół wymiennych gitary.

 

 

Podobne liry maja wszystkie mechaniczne tokarki

 

 

 

Ustawianie posuwu.

 

Tokarka Mini Lathe jest tak prostą konstrukcją, że mechaniczny posuw do toczenia ma stałą wartość przy kombinacji 4 kół: 2 x z=20 i 2 x z=80,

 

 

The rotational speed of the leadscrew, and hence the rate of feed of the tool, is dependant upon the gear configuration of the gear train. The feed rate for normal turning is considerably less than that used for screw cutting, and is factory set for normal turning power feed. The leadscrew has a thread pitch of 1.5mm, and with the factory configured gears of 20T: 80T / 20T: 80T, the leadscrew will rotate once  for  every  16  revolutions  of  the  headstock  spindle,  and  will  move  the  saddle  1.5mm.
Consequently at 800 RPM spindle speed, the saddle will move along the bed at 75mm per minute.

 

co przy obrotach 800obr/min daje szybkość skrawania v_c=75mm/min, a posuw wyniesie f_n= 75mm/800obr = 0.09375mm/obr ≈ 0,1mm/obr, czyli średnio..

W popularnych konstrukcjach powstałych na bazie tokarki Nutool proces ustawiania skoku gwintu(0,25-3mm) wygląda bardzo podobnie, choć mimo braku skrzynki posuwów ma ona w porównaniu z Mini Lathe  możliwość ustawienia gitarą większej ilości zakresów posuwów do toczenia f_n (0,04-0,20mm/obr) co znacznie podnosi jej walory użytkowe. Niektóre tylko odmiany http://img8.nokaut.pl/p-cc-d8-ccd83da2141308ed2fbc359ece747c49500x500/tokarka-uniwersalna-precyzyjna-do-metalu-maktek-tytan-700x330-ewimax.jpg mają miedzy gitarą a śrubą zamontowaną nawrotnicę, podobnie jak to jest w tokarkach AT http://pfmrc.eu/uploads/monthly_02_2016/post-3384-0-65091700-1454580306_thumb.jpg, BL-480PS, itp,

 

 

Tabela kół zmianowych gitary do gwintów ma wartości

 

 

cdn...

[RomanJ4]

A jak to wygląda w tokarkach ze skrzynkami posuwów między przekładnią gitary a śrubą pociągową.

Weźmy tu na tapetę popularne u nas chińskiej produkcji tokarki sprzedawane przez różnych dystrybutorów pod różnymi nazwami (Bernardo, Holzmann, Hafen, itd), w takich tokarkach oprócz skompletowania zgodnych z tabela kół gitary należy jeszcze nastawić właściwe pokrętło skrzynki posuwów na wartość wskazaną przez tabelę

 

 

podobnie w bardzo popularnych w USA tokarkach ze skrzynką Nortona zamiast klasycznej skrzynki posuwów, gdzie napęd od gitary przekazywany jest przez koło pośrednie znajdujące się w przesuwnej dźwigni na zespól położonych rzędem obok siebie stopniowanych kół zębatych, i dalej na śrubę pociągową.

 

 

 

tu mamy tabelę ustawiania posuwów i skoków gwintów tokarki Grizzly ze skrzynką Nortona (bez odboczki)

 

 

 

Niektóre skrzynki Nortona posiadaja zintegrowaną z nimi odboczkę (A_BC_DE) redukująco/multiplikującą (1:2/1:1/2:1) obroty wałka pośredniego (atakującego) przekładni, lub nawrotnicę (z osobnymi dźwigniami)

 

 

Mam nadzieję, że nie jest to już dla kolegów taka czarna magia jak mogło by się komu wydawać.

 

I proszę pamiętajcie koledzy o dobrej praktyce by zawsze sprawdzić poprawność ustawienia skoku, zarysowując tylko powierzchnię materiału w pierwszym przejściu noża. Najlepiej użyć do tego grzebienia do gwintów. Bo znając prawo Murphy'ego pomyłki się zdarzają, i zaoszczędzimy sobie nieraz wiele pracy z dorabianiem detalu na nowo

 

 

a po nacięciu sprawdzamy głębokość jeśli trzeba.

 

 

Głębokość h₃ nacinanego gwintu metrycznego(60°) dla danego skoku jaką mamy naciąć nożem, możemy obliczyć według danych z dostępnych tablic gwintów, odejmując od średnicy zewnętrznej d średnicę dna gwintu d₃ i dzieląc przez dwa

https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=12&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjohsLdwc3LAhUsKpoKHbL6A54QFghXMAs&url=http%3A%2F%2Fwww.pg.gda.pl%2F~wlitwin%2Fpkm%2F3_gwinty%2520metryczne.pdf&usg=AFQjCNHrYNlfqlBiREoBmavopcEQ5S0X4A&bvm=bv.117218890,d.bGs

 

h₃ = (d - d₃):2

 

lub prościej ze skoku gwintu P

 

h₃ = (P:2)•1,24

 

lub wprost

 

h₃ = 0,6134P

H  = 0,8660P - pełny zarys gwintu

 

 

a sugerowaną liczbę przejść noża dla nacięcia pełnego gwintu metodą promieniową (prostopadle do osi toczenia) podaje poniższa tabela,

 

 

Dla wygody kolegów zamieszczam podręczne tabele wymiarów, głębokości nacinania gwintów o różnych zarysach, oraz otworów pod typowe zarysy gwintów (w mm) które można stosować też do nacinania nożem.(powiększenia rysunków pod linkiem)

http://www.e-darmet.pl/typowe-zarysy-i-parametry-gwintu-srednice-otworow-pod-gwintowanie-cid-40.html

 

 

              

W praktyce nacinanie jest wykonywane różnymi metodami, zależnie od zarysu i skoku gwintu, materiału, narzędzia, i mocy maszyny.

 

 

W naszych zastosowaniach gdzie będziemy nacinać raczej gwinty o niewielkim skoku (i głębokości nacięcia) które nie generują dużych oporów skrawania, zastosujemy głownie najprostszą do wykonania dla operatora promieniową metodę a, ewentualnie z dosuwem b z rysunku poniżej, która wymaga już więcej matematyki i zachodu. Pozostałe metody cząstkowego nacinania zarysu stosuje się do nacinania gwintów o dużych skokach, szerokich zarysach (trapezowe, prostokątne, itd) lub twardych materiałach, gdzie metoda promieniowa (a) toczenia w każdym przejściu pełnego zarysu generowała by zbyt duże obciążenia dla narzędzia których mógłby nie wytrzymać.

 

 

Metoda a jest najłatwiejszą dla operatora, ponieważ poza pilnowaniem ustawienia wg skali pokrętła sań poprzecznych głębokości a_p dla kolejnego przejścia, oraz pilnowaniem by suma tych głębokości nie przekroczyła wysokości zarysu gwintu, potrzebna jest tylko pewna manualna zręczność dostatecznie szybkiego wycofania noża i zatrzymania czy przerzucenia obrotów by nie "wjechać" nim w inna niż gwintowana część materiału.

 

Aby naciąć gwint o prawidłowym zarysie nóż ustawiamy osią zarysu ostrza prostopadle do nacinanej powierzchni.

Pomocnymi tu będą zarówno do prawidłowego wykonania kąta wierzchołkowego (60° lub 55°), jak i naostrzenia ostrza noża, któremu powierzchni przyłożenia (od strony w którą porusza się nóż posuwem fn) trzeba nadać trochę większą wartość kąta α by nie tarła ona o pochyłą linia nacięcia bruzdy gwintu,

 

 

a także do ustawienia ostrza do nacięcia gwintu zewnętrznego czy wewnętrznego, będą tokarskie wzorce zarysu gwintu,

 

 

Ruch noża przy poszczególnych przejściach nacinania gwintu zewnętrznego (czopa) będzie wyglądać jak na poniższym rysunku

 

[RomanJ4]

Na pewno koledzy zauważyli, że gwint nacinany tylko na części wałka o jednolitej średnicy (rys.1c) ma wyjście z materiału dla ostrza noża w postaci podcięcia o średnicy równej lub mniejszej od śr. d₃ gwintu. Podobne wyjście stosujemy przy nacinaniu gwintu na stopniu wałka o mniejszej średnicy (rys.2b), oraz nacinając gwint lewozwojny, dla ustawienia głębokości skrawania i wprowadzenia ostrza w materiał.

 

 

 

 

Dlatego, że manualnie nie jesteśmy w stanie nawet stosując najniższe obroty, w kolejnych przejściach noża zawsze idealnie w tym samym punkcie wyprowadzić ostrze z materiału.. Bez tego podcięcia, zwłaszcza nacinając gwint o dużym (głębokim) skoku, przy ostatnich przejściach moglibyśmy nieopatrznie wjechać ostrzem w cały niegwintowany materiał, co przeważnie skutkuje złamaniem noża.

Także wewnętrzne gwinty nieprzelotowe oraz lewozwojne nacinane nożem muszą mieć wybieg.

 

 

Podcięcia nie robimy dla nacięcia gwintu na części wałka o większej średnicy (rys.1b), oraz przy gwintowaniu narzynką (rys.1a, 2a).

Możemy tez zaryzykować przy nacinaniu niezbyt grubych gwintów w materiałach o małej wytrzymałości - miękkich,

 

 

Sam proces nacinania i kolejne czynności operatora prześledzimy na przykładzie nacinania gwintu zewnętrznego prawego, pomocny w tym będzie poprzedni rysunek

 

 

Po wybraniu i zainstalowaniu odpowiednich dla danego skoku kół gitary, ewentualnym nastawieniu przełożenia skrzynki prędkości, właściwego kierunku obrotów śruby pociągowej (nawrotnicą), i ustawieniu osi noża do powierzchni  materiału

 

 

ustawiamy sobie jeszcze wskaźnik skali sanek narzędziowych na "0", (raczej ich przestawianie przy nacinaniu nie będzie nam potrzebne, ale nigdy nic nie wiadomo),

 

 

i sprawdzamy czy nóż  ma dość miejsca na bezpieczne wyjście z gwintu, czy nie wjedzie nam w materiał bądź uchwyt, bo pamiętać musimy że  wrzeciono (i napęd) też mają pewną bezwładność, i najczęściej w miejscu nam nie stanie.

(gwinty które muszą dochodzić do ścianki stopnia należy robić narzynką lub wykończyć nią dociągając gwint do końca)

 

 

 

Potem włączamy obroty, podjeżdżamy nożem pod materiał dostawiając go wierzchołkiem,

 

 

i w tym położeniu ustawiamy skalę pokrętła sań poprzecznych na "0", i staramy się tego nastawienia bębenka skali na pokrętle potem nie zmieniać(ważne!).

Będzie to nasza baza do kontroli przybierania głębokości nacinania za każdym przejściem noża, oraz pokazywania sumarycznej głębokości zarysu nacinanego gwintu h₃ (lub H). Musimy oczywiście przy tym pamiętać czy skala na pokrętle sań poprzecznych naszej tokarki pokazuje nam wielkość przyrostu po promieniu r, czy po średnicy D jak na zdjęciu poniżej (jeśli średnicy, to do ustalenia aktualnej głębokości h₃ naszego gwintu wskazania trzeba oczywiście mnożyć razy dwa)

 

 

wycofujemy nóż przed początek materiału, nastawiamy głębokość pierwszego przejścia na nasze "0" + 0,1-0,15mm, by tylko zarysować powierzchnię materiału,

 

 

 

Ważne! Jeśli nastawiając wymiar przez nieuwagę go "przejechaliśmy" czyli nastawiliśmy za dużą wartość, to musimy cofnąć korbkę pokrętła (nie dotykając bębenka skali oczywiście) o jeden do półtora obrotu wstecz, i nastawić żądany wymiar jeszcze raz.

To dalsze niż wartość błędu cofnięcie pokrętła, i nastawiane ponowne ma na celu wykasowanie ewentualnego luzu między gwintem śruby a gwintem nakrętki sań, lub jej łożyskowania. Postępujemy tak zawsze, nie tylko przy nacinaniu gwintu!

 

włączamy obroty wrzeciona,  dźwignią załączamy na suporcie zamek śruby pociągowej,

 

 

Ważne! Zapiętego zamka śruby nie wolno rozłączać od pierwszego przejścia noża aż do wykonania pełnego gwintu, czyli ostatniego przejścia.
Inaczej przy ponownym zapięciu moglibyśmy nie trafić dokładnie nożem w nacięty już zwój (zależy od skoku).

Co robić gdyby jednak do tego doszło wyjaśnię dalej.

 

 

i nacinamy gwint aż do momentu wyjścia noża z materiału.

 

 

W momencie wyjścia ostrza z gwintu w przestrzeń wybiegu na końcu nacinanej powierzchni, musimy jednocześnie wykonać dwie czynności:

- jedną ręką kręcąc korbką sań poprzecznych odsunąć nóż od materiału,

- a druga przełączyć obroty wrzeciona na lewe (przełącznikiem kierunku obrotów silnika) by nóż nam nie wpadł w materiał czy szczęki.

Albo tylko chwilowo zatrzymać.

 

Wymaga to pewnej wprawy, dla której nabrania polecałbym kolegom dopiero uczącym się nacinać gwinty zastosować jak najniższe obroty wrzeciona, dając tym samym wystarczająco dużo czasu na reakcję, raz potrenować sobie na przygotowanym wałku z dość szerokim wybiegiem na początek, np z aluminium (albo nawet z twardego drewna, byle nie za długim). Niezbędnych odruchów szybko się nabiera, więc nie powinno to sprawić trudności zwłaszcza modelarzom nawykłym do zsynchronizowanej obsługi drążków aparatur.

 

 

Na lewych obrotach wycofujemy nóż aż na początek naszego gwintu, zatrzymujemy obroty, i nastawiamy nową głębokość nacinania w drugim przejściu (np "0" + 0,3mm)

 

Zanim rozpoczniemy drugie przejście koniecznie sprawdźmy czy nasze ustawienia tokarki były prawidłowe !

Najlepiej grzebieniem do gwintów, albo jeśli takowego nie mamy to dla większej dokładności można zmierzyć suwmiarką długość np 10 zwojów zarysowanego gwintu, i podzielić wymiar na 10, 

 

 

Następne przejścia wykonujemy analogicznie, aż do nacięcia pełnego zarysu. Po wykonaniu ostatniego nacinającego już pełną głębokość można wykonać jeszcze jedno dodatkowe przejście wygładzające, tym samym wymiarem.

Przy nacinaniu smarujemy olejem lnianym lub preparatami do gwintowania/wiercenia, ostatecznie nawet emulsją chłodzącą lub jakimkolwiek olejem.

 

Proces nacinania możemy poobserwować na filmie, (choć takie zatrzymanie noża w materiale jak to widać w 0:58; 1:11; 1:20 minucie grozi wyszczerbieniem lub złamaniem ostrza, dlatego starajmy się zatrzymywać/przełączać obroty wrzeciona już po wyjściu noża z materiału).

 

A jeśli już nam się podobnie zatrzyma przed wyjściem z materiału, to przy nacinaniu małych gwintów powinniśmy ostrożnie dociąć obracając wrzeciono ręcznie podobnie jak na filmie. Przy grubych gwintach możemy nie dać rady ręcznie dociąć, więc musimy (też ręcznie) cofnąć nieco obroty, obracając wrzeciono w przeciwna stronę by odsunąć od ostrza nawarstwiony na nim wiór, i dopiero wtedy odsunąć nóż od materiału cofając do siebie (oczywiście nie rozłączamy w tym czasie zamka śruby), cofnąć go na lewych obrotach na początek gwintu, i przejechać jeszcze raz z tym samym wymiarem.

Widać też dlaczego naukę należy zaczynać na bardzo małych obrotach - bo mało jest miejsca na wyjście noża.

 

 

a na tym filmie (jednego z kolegów z forum http://www.cnc.info.pl) mogą koledzy zobaczyć jakiego refleksu trzeba przy nacinaniu na szybkich obrotach wrzeciona, nawet przy szerokim wybiegu z gwintu (przy okazji różnica w nacinaniu na sucho i z olejem). Dlatego zalecam zaczynać naukę na bardzo wolnych...

http://www.youtube.com/watch?v=cJM8s8SP5HY

 

 

cdn...

[RomanJ4]

Druga metoda (b z rys.) polegająca na nacinaniu gwintu jedną krawędzią skrawającą noża, dosuwanego za pomocą sanek narzędziowych z obrotnicą skręconą pod kątem 30°, bardzo popularna w krajach anglosaskich, a zwłaszcza w USA, u nas cieszy się dużo mniejszą estymą.

 

 

Bo jest troszkę trudniejsza może nie tyle manualnie co werbalnie. Trzeba pamiętać nastawę i obsłużyć nie tylko sanki poprzeczne, ale i dodatkowo kolejne przybrania za pomocą sanek narzędziowych. W dodatku nastawa głębokości w/g skali sanek narzędziowych (ze względu na ich skręcenie pod kątem) nie równa się analogicznemu przyrostowi głębokości nacinanego gwintu (wysokości h₃ jego zarysu), i dla kąta α = 30° wynosi :

 

 

 

przekształcając wzór otrzymamy:

 

   =>  h₃ = L  (http://www.online-kalkulator.pl/matematyka/pole-obwod/trojkat-prostokatny.html )

 

(ponieważ sin 30° =     

 

Tu dla gwintu metrycznego o kącie wierzchołkowym 60°, a skręcenia sanek α = 30° akurat jest łatwo przeliczać bo sinα= 1/2, ale dla gwintu calowego Whitwortha o kącie wierzchołkowym 55° i kącie skręcenia α = 27,5° już tak prosto nie będzie (sinα = 0.4617 http://www.naukowiec.org/przelicznik-katow.html )

 

Praktycznie trzeba za pomocą sanek poprzecznych dojechać do materiału, ustawić 0 na ich skali. Sankami narzędziowymi z ustawionym uprzednio ich na skali zerem przybrać (L) o głębokość skrawania a_p (np 0+0,15mm), naciąć, po wyjściu noża z materiału odsunąć go sankami poprzecznymi, wycofać na lewych obrotach na początek gwintu, zatrzymać. sankami poprzecznymi dojechać znowu do materiału na ustawione wcześniej na ich skali 0, sankami narzędziowymi nastawić wymiar (L) - (0+0,3mm), naciąć, odsunąć sankami poprzecznymi ostrze od materiału, cofnąć na lewych obrotach, dostawić nóż sankami poprzecznymi do materiału na 0 skali, przybrać sankami narzędziowymi następną głębokość (L) skrawania (0+0,45mm)... i tak dalej, aż do nacięcia pełnej wysokości zarysu h₃ za pomocą przesunięcia sań narzędziowych o L.

Czyli odsuwanie i dosuwanie noża od materiału realizujemy sankami poprzecznymi zawsze do wcześniej ustawionego 0 na bębenku skali, a głębokość a_p przejścia do nacięcia samego gwintu nastawiamy sankami narzędziowymi (pokrętłem sanek narzędziowych nie cofamy).

 

Więc dlaczego się tę metodę stosuje?

Bo skrawa się tylko jedną krawędzią skrawającą ostrza (jedną stroną noża) z jednym, różnym od 0° kątem przystawienia K_r, a jak pamiętamy z wcześniejszego materiału, im bardziej kąt przystawienia K_r ma wartość różną od zera a bliższą 90°, tym mniejsze mamy opory skrawania oraz mniejszą składową siły odpychającą materiał od ostrza. W przypadku b wypadkowa obu kątów K_r i K'_r będzie się równała 0°

 

 

Łatwiej jest skrawać tą metoda gwinty o dużych skokach, zwłaszcza na małych słabonapędowych maszynach.

A poza tym łatwo możemy powierzchni natarcia nadać korzystniejszy dla warunków skrawania kąt dodatni (np. rowek wiórowy).

 

Na poniższym filmie dobrze widać cały cykl z użyciem sań narzędziowych, (tu operator rozłącza zamek śruby do cofnięcia noża na początek gwintu, a moment ponownego załączenia zamka określają mu wskazania zegara do gwintów na śrubie pociągowej. My w początkach nie będziemy się nim posługiwać (o ile mamy), by nie komplikować zadania https://www.youtube.com/watch?v=SAO3QZHhirg )

 

 

tu widać formowanie się wióra tylko na jednej krawędzi skrawającej i cofanie na lewych obrotach (bez rozpinania zamka),

Zwróćcie koledzy uwagę również na pewien szczegół na filmie (od 8:19min)

Przy przełączeniu obrotów na lewe, zanim śruba pociągowa zacznie ciągnąć suport w prawo (do konika) wrzeciono obraca się (do tyłu) o pewien kąt, i wierzchołek noża nie trafia już idealnie w naciętą wcześniej bruzdę. Jest to zjawisko normalne, wynikające z "wybrania" luzów międzyzębnych przez obracające się w przeciwna stronę koła zębate gitary (oraz skrzynki posuwów), a także miedzy śrubą pociągową a nakrętką zamka. Wielkość tej zwłoki zależy od wielkości luzów i ogólnego zużycia maszyny.

Dlatego przed cofnięciem noża na początek gwintu(na lewych obrotach) należy go odsunąć poza obrys materiału, bo można uszkodzić znajdujące się jeszcze w bruździe ostrze.

To samo dzieje się w stronę przeciwną, Dlatego do ustawienia głębokości nowego przejścia noża należy wyjechać trochę przed gwint, by obracające się wrzeciono zdążyło "wybrać" luzy zanim suport ruszy.

Z praktyki tokarskiej mogę podpowiedzieć warsztatowy sposób, jako że koła gitary muszą do prawidłowego zazębienia mieć pewien luz międzyzębny (inaczej będą wyły), najprościej ustawiać go w ten sposób, że wkładamy miedzy zęby pasek papieru (ze zwykłej kartki), dosuwamy koła do siebie, i dopiero zaciskamy ustawienie ich osi. Jeśli po obrocie kół (ręką) wychodzi zpomiędzy nich harmonijka (bez uszkodzeń, porwań) to luz jest Ok.

 

Podobnie możemy ustawiać także koła innych przekładni, oraz do trasowania rozstawu ich osi na płycie.

 

 

cdn...

[RomanJ4]

A co zrobić kiedy w trakcie nacinania gwintu, kiedy już mamy dość głębokie jego nacięcie w materiale, pęknie nam nóż? Albo coś się przestawi ?

 

Jeśli w trakcie pękło czy skruszyło się nam ostrze noża (zwłaszcza z węglika spiekanego) to po zatrzymaniu i wycofaniu należy je oczywiście zaszlifować na nowo lub wymienić nóż na inny. Zamocować w imaku.

Należy też zapamiętać/zapisać sobie nastawę przybrania skali sań poprzecznych w ostatnim przejściu (ułatwi nam to potem nacięcie sumarycznej głębokości gwintu).

 

Ale uwaga!  Przed dalszymi czynnościami należy koniecznie usunąć (wybić jakimś ostrym szpilorem) z materiału wbite w metal pozostałości ostrza noża w miejscu awarii, bo mogą one (raczej na pewno) uszkodzić nowe ostrze, zwłaszcza bardziej kruche węglikowe.

 

Potem na nowo ustawiamy pozycję noża względem już naciętego zwoju.

Aby wierzchołek trafił dokładnie w nacięty zarys musimy dostawić nóż w niewielkiej odległości od materiału na poczatku gwintu, załżczyc prawe obroty wrzeciona i zapiąć zamek śruby pociągowej. Jak suport zacznie ciągnąć, to bez rozpinania zamka wyłączamy obroty wrzeciona w takim punkcie, by ostrze noża znajdowało się naprzeciw naciętego przed awarią zwoju (chodzi tu o wykasowanie luzów przekładni).  Nie włączając obrotów i nie zmieniając położenia suportu dosuwamy nóż do materiału kręcąc pokrętłem sanek narzędziowych, ustawiamy wierzchołek noża dokładnie pośrodku naciętego zarysu. (pamiętamy przy tym o zasadzie, że jeśli z rozpędu "przejechaliśmy" ustawienie i cofamy sanki ,to należy je cofnąć dalej i ponownie dosunąć by skasować luz na śrubie)

Następnie dosuwamy ostrożnie by go nie uszkodzić(!) wierzchołek noża do dna naciętego zarysu (korygując w razie czego jego poprzeczne ustawienie), i zapamiętujemy wskazania skali pokrętła sań poprzecznych (lub dla ułatwienia ustawiamy sobie ostatnią zapamiętaną nastawę przed awarią, lub ew. "0").

 

 

Wycofujemy nóż z materiału sankami poprzecznymi, cofamy na lewych obrotach na początek gwintu i jeszcze raz załączamy prawe obroty wrzeciona (bez zagłębiania noża w materiał) by "na sucho" sprawdzic sobie czy dokładnie ustawiliśmy.

Cofamy na lewych na początek gwintu, po ustawieniu głębokości przybrania na tę samą wartość jaką ustawiliśmy przed chwilą przy dosunięciu (nie dodajemy większej głębokości, bo część naciętego przed awarią zarysu jest płytsza!) robimy próbne przejście (jak przy normalnej procedurze) które dotnie nieskończoną część zwoju, i dalej postępujemy już normalnie, aż do nacięcia pełnego zarysu..

Analogicznie postępujemy jeśli przypadkiem w trakcie rozpięliśmy zamek śruby, przestawiły się nam sanki, imak,  itd...

 

 

A teraz zabierzemy się za "ciemniejszą stronę mocy", czyli nacinanie gwintów wewnętrznych w otworach.

 

cdn.

[RomanJ4]

Ogólna instrukcja eksploatacyjno-serwisowa dla małych tokarek

https://onedrive.live.com/?cid=547FE296ECFD561F&id=547FE296ECFD561F%213437&parId=547FE296ECFD561F%21164&o=OneUp

[TeBe]

Podłączę się do wątku, bo właśnie dziś przywiozłem z Siedlec dwie maszyny Bernardo. Wiertarko-frezarkę KF20 i tokarkę Hobby 250. Zielony jestem jak ogórek, coś tam toczyłem w modelarni w w latach 70-tych ubiegłego wieku, ale pamiętam niewiele. Zatem kilka pytań:

1. Skąd dopaść DTRki do tych maszyn? 

2. Czym rozkonserwować? Benzyna ekstrakcyjna, nafta?

3. Jakie czynności wykonać po rozkonserwowaniu?

 

W planach mam wykonanie pod te maszyny wanien z nierdzewki i jakiegoś stojaka pod frezarkę, bo obecnie stoi na skrzyni narzędziowej. No i myślę o pompce do chłodziwa. 

 

[dyra63]

Zbroisz się Tomku,chyba jakaś grubsza sprawa się zapowiada  

[RomanJ4]

frezarka KF20 (na nazwy nie patrz bo to wszystko klony, choć X20 SIEG to nazwa chińskiego producenta, http://www.siegind.com

http://www.mini-lathe.com/Mini_lathe/Sieg/Sieg.htm 

http://littlemachineshop.com/entry/siegmachines.php  a KF20 Bernardo - nazwa dystrybutora, wersja DTR dla USA może być na 110V ! )

- DTR będzie prawdopodobnie ta

https://littlemachineshop.com/gallery/ug/4962%20X2D%20Mill%20Users%20Guide.pdf

http://www.siegind.com/products/&pageNo_FrontProducts_list01-1325832996354=6&pageSize_FrontProducts_list01-1325832996354=16.html

 

Dobra rada. Przy frezowaniu blokować zaciskami wszystkie nie przesuwające się w tym czasie ruchome elementy stołu, oraz  wysokość głowicy na kolumnie, a zwłaszcza tuleję wysuwną wrzeciona w korpusie głowicy- po ustawieniu głębokości frezowania.

Im mniej wtedy luźnych elementów tym lepiej będzie frezować.

Podobnie w tokarce, - w czasie toczenia zostawiamy swobodę ruchu tylko niezbędnym do tego  podzespołom.

 

(podobne frezarki

https://littlemachineshop.com/gallery/ug/3960%20Mini%20Mill%20Users%20Guide.pdf

https://littlemachineshop.com/gallery/ug/3990%20Mini%20Mill%20Users%20Guide.pdf )

 

tokarka (micro lathe CJ9515/250; SIEG C1; China); bardzo dobra instrukcja (DTR) brytyjskiego Axminstera

https://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&cad=rja&uact=8&ved=0ahUKEwjuxertuZrRAhWYM1AKHURMDEoQFggkMAE&url=http%3A%2F%2Fwww.axminster.co.uk%2Fmedia%2Fdownloads%2F600882_manual.pdf&usg=AFQjCNFB6KmJ86nK7caROtIeL9Pxyd2cLQ&sig2=1IX3LeiXy4gHmXhkkBgpnA

gdzie znajdziesz też części zamienne - zwłaszcza zapasowe koła zębate gitary (do gwintów p= 0.5, 0.7, 0.8, 1.0, 1.25mm.- koła zmianowe 19T, 24T, 76T, & 90T, koło stałe wrzeciona 36T)

http://www.axminster.co.uk/axminster-sieg-c1-thread-cutting-kit-100030

http://www.axminster.co.uk/search/?q=C1&nR[visibility_search][=][0]=1&

 

Tokarkę należy wyczyścić ze smaru konserwującego gdzie się tylko da rozmontowując (jeśli się czujemy na siłach) podzespoły (ja używam do tego pędzelka + nafty z OBI). http://www.mini-lathe.com/Mini_lathe/Start/start.htm

Łoże 66, jaskółkę i sanki 103 oraz te odkryte powierzchnie które są narażone na wióry i brud, smaruję rozcieńczonym (naftą, benzyną, itp), do konsystencji prawie wody olejem (może być nawet samochodowy silnikowy, lepiej do skrzyń lub maszynowy)  za pomocą przezroczystej butelki rozpylacza do szyb,

którą bardzo dobrze się go rozpyla, taki rzadki olej dobrze penetruje zakamarki, pokrywa filmem zwłaszcza łoże i odkryte części, które po pracy z oleju łatwiej wytrzeć niż brudny smar stały, Także olejem napylamy śrubę pociągową 67, której wg mojej praktyki nie powinno się smarować zalecanym w DTR-ce smarem stałym. Bo przykleja się wtedy  więcej syfków i wiórków niż do rzadkiego oleju powodując szybsze zużycie zwłaszcza gwintu nakrętki 102 śruby pociągowej.

Łożyska, panewki, koła zębate, śrubę sań poprzecznych 99 i inne części suwliwe i obrotowe - smarem stałym litowym lub ŁT-4, itp..

 

Po wyczyszczeniu i nasmarowaniu dokonujemy regulacji i kasowania zbędnych i nadmiernych luzów podzespołów. (w razie czego podpowiem)

ściągawka.. (różnica - smarowanie jak napisałem)

http://www.mini-lathe.com/Mini_lathe/Tuning/tuning.htm#Disclaimer:

 

Wanny pod maszyny warto zrobić (pod frezarkę tak dużą jak stół sięga w skrajnych położeniach roboczych by spływajace z niego chłodziwo nie leciało poza), pod tokarkę między wannę a nogi tokarki warto dać przykręcane razem z nimi do stołu (tokarkę bezwzględnie należy do stołu przykręcić) klocki z twardego drewna w celu jej podwyższenia, co bardzo ułatwia sprzątanie wiórów i poprawia komfort operatora nie zahaczającego dłońmi na pokrętłach o wióry w wannie. No i tłumi trochę drgania. http://www.cnc.info.pl/topics56/mala-zolta-lodz-podwodna-vt59145.htm

 

 

To by było na razie tyle, a w razie pytań czy problemów - służę pomocą..

[TeBe]

Romanie, dziękuję bardzo.Poczytam podane linki, rozkonserwuję i będę w razie czego pytał dalej.

[AndyCopter]

Tomaszu, czy mam rozumieć, że będzie można u Ciebie zamawiać niebawem ładnie toczone golenie do podwozia ?

[TeBe]

Nie jest to wykluczone ;-)

[RomanJ4]

Romanie, dziękuję bardzo.Poczytam podane linki, rozkonserwuję i będę w razie czego pytał dalej.

tu jeszcze jedno miejsce zakupu części w razie czego..

http://www.arceurotrade.co.uk/Catalogue/Machine-Spares/C1-Lathe-Spares

 

 

https://www.youtube.com/watch?v=MeRripYvdYk

https://www.youtube.com/watch?v=DerfWX0y-kk

 

http://www.modellost.co.uk/workshop/sieg_c1_review.htm

[TeBe]

Zrobiłem wanny z nierdzewki pod frezarkę i tokarkę. Teraz muszę to wszystko skręcić z blatem. Z czego zrobić uszczelki? Guma z dętki się nada?

 

 

 

 

 

[Paweł Prauss]

Myślę, że lepiej jakąś olejoodporną zastosować.

Mam trochę cienkiej gumy silikonowej, więc jakby co to mogę Ci podesłać.

Z tym, że ta znowu nie jest odporna na naftę...

[TeBe]

Sam nie wiem. Ktoś tu pisał, żeby lepiej posadzić na płytkach bukowych jako uszczelnienie i podwyższenie do łatwiejszego czyszczenia z wiórów. Kupię jutro próg bukowy w OBI i się jeszcze zastanowię.

A w ogóle mieli rację koledzy, którzy pisali, że to chińszczyzna jest. Po rozkonserwowaniu okazało się, że stół krzyżowy nie ma otworów do odpływu chłodziwa. No ale walczę :-)

[king_kong]

To i ja się podłączę do tematu, jakiś czas temu wpadła mi w rączki tokarka Vario-lux 130, w stanie lekko zdekompletowanym, czy może ktoś gdzieś skrywa jakieś elementy takiej tokareczki, wiem że tokarka występowała w UK pod nazwą Minilor TR-1, jak ktoś coś ... to chętnie odkupię. Na chwilę bieżącą uważam że to osobliwie unikatowa maszynka gdyż nie spotkałem się z żadnymi podzespołami na popularnych serwisach aukcyjnych :-)

[RomanJ4]

 

wiem że tokarka występowała w UK pod nazwą Minilor TR-1

oraz Robbe Romat Vario 300

https://www.youtube.com/watch?v=qHEgaB8xFiA

 

 

Tu masz trochę o tym modelu http://www.lathes.co.uk/minilor/

(jeśli nie czytałeś)

 

https://store.lathes.co.uk/print/mm191

http://osaa.dk/wiki/index.php/Vario-Lux_130_lathe

[RomanJ4]

Chciałbym polecić lubiącym podłubać w metalu (i nie tylko) kolegom, zwłaszcza dysponującym amatorskimi maszynami zestaw 40 książek/poradników Workshop Practice Series autorstwa cenionego na zachodzie Iana Bradley'a, traktujących w przystępny (także amatorom) sposób o metalach, technologiach ich obróbki, maszynach, i narzędziach do tego stosowanych (zwłaszcza przez amatorów).

Myślę, że każdy może tu znaleźć coś nowego dla siebie, bo choć większość opracowań ma już swoje lata i w tym czasie technologia nie stała w miejscu, ale są w nich zawarte także prawa i praktyki uniwersalne - aktualne nawet dzisiaj.. (oczywiście seria nie kończy się na tych 40 numerach..)

 

https://www.google.pl/search?q=workshop+practice+series&client=firefox-b&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwju5p7WoPzVAhWoZpoKHX10BicQ_AUICigB&biw=1425&bih=902#imgrc=_

 

 

Zestaw 40 książek Workshop Practice Series 00-40.rar spakowanych formatem RAR (726MB) można sobie ściągnąć na dysk ze strony: (dość wolno się ściąga trzeba troszkę cierpliwości)

 

https://yadi.sk/d/Z4bl6k8n3Lgp8X

 

spis zawartości pakunku poniżej

 

 

Jako uzupełnienie polecam też ściągnąć sobie roczniki (niestety nie wszystkie) miesięcznika Model Engineer's Workshop traktujące o pokrewnych dziedzinach

MEW-2015.zip

https://yadi.sk/d/nWyyCgevmmxBR

 

MEW-2017.zip

https://yadi.sk/d/22VYW8j93Lnbim

 

https://pdf-magazine-download.com/tags/Model+Engineers+Workshop/

 

https://pdf-magazine-download.com/62017-model-engineers-workshop-july-2017.html

 

Życzę interesującej lektury...

 

P.S. W razie gdyby ktoś miał trudności z zassaniem plików, to służę swoimi..